Biodiversiteitsherstel: Aannemersbedrijf Smits en HAS Green Academy werken samen

Dinsdag 15 oktober vond alweer de vierde editie van de reeks online kennis- en inspiratiesessies plaats, georganiseerd door Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel. Tijdens deze sessies krijgen partners van het Deltaplan het podium om te vertellen hoe zij biodiversiteitsherstel integreren in hun bedrijfsvoering.

Maria Smits, werkzaam bij Aannemersbedrijf Smits, presenteerde aan een groep geïnteresseerden hun biodiversiteitsbeleid. Aan het woord kwam ook Wouter Thijs, docent bij de HAS Green Academy. Hij licht de samenwerking tussen hun studenten en Aannemersbedrijf Smits toe – en hoe dat biodiversiteitsherstel bevordert. De sessie, voorgezeten door Hidde Hofhuis van Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel, bood de kans om te leren van de praktijkervaringen en kennis van deze organisaties.

Aannemersberijf Smits: Een integrale aanpak voor natuurbeheer

Maria Smits, werkzaam bij Aannemersbedrijf Smits, opende haar presentatie met een introductie over de activiteiten van het bedrijf: “We zijn actief in de groenvoorziening, voornamelijk in de openbare ruimte, en we voeren integraal groenonderhoud uit, waaronder het beheer van stadsdelen en natuurgebieden. Denk daarbij aan ecologisch bermbeheer, onkruidbeheersing en beheer van watergangen.” Een belangrijke pijler binnen het bedrijf is het zogenaamde ‘steward ownership’. Dit model, waarin de missie en visie van de onderneming voorop staan en beslissingsbevoegdheid losstaat van aandeelhouders, zorgt ervoor dat Aannemersbedrijf Smits duurzaam kan opereren en maatschappelijke impact kan maken. Maria Smits noemt de certificeringen die het bedrijf heeft, zoals Kleurkeur Groen en Blauw voor ecologisch berm- en oeverbeheer, als voorbeelden van hoe zij hun betrokkenheid bij biodiversiteitsherstel borgen.

Een belangrijk onderdeel van hun werkzaamheden is het project binnen de combinatie ‘Maaskracht’, een samenwerking met andere MKB-bedrijven om het beheer van de uiterwaarden langs de Maas uit te voeren. “Wij zorgen voornamelijk voor het vegetatiebeheer,” vertelt Maria Smits. Dit gebeurt volgens een innovatieve contractvorm met Rijkswaterstaat, het zogenaamde Waardengedreven OnderhoudsContract Uiterwaarden (WOCU). “Deze contractvorm is nog relatief nieuw en is gebaseerd op partnerschap en gelijkwaardigheid tussen opdrachtgever en -nemer,” legt Maria Smits uit. Ze benadrukt dat deze aanpak hen in staat stelt om met alle betrokken stakeholders, zoals lokale agrarische natuurverenigingen en vrijwilligers, effectief samen te werken en natuur- en veiligheidsdoelen hand in hand te laten gaan.

Het beheer van de uiterwaarden richt zich op het nabootsen van natuurlijke dynamische processen die van nature voorkomen in het rivierenlandschap. Dit houdt in dat ze bijvoorbeeld gefaseerd maaibeheer toepassen om de vegetatie terug te zetten in successie, waardoor de doorstroming van water wordt gegarandeerd. Tegelijkertijd biedt deze aanpak kansen voor biodiversiteit. “Door op een gecontroleerde manier te verschralen, creëren we habitats die gunstig zijn voor een breed scala aan soorten,” licht Maria Smits toe. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om het creëren van kruidenrijke graslanden die als leefgebied dienen voor insecten en vogels.

Daarnaast legt Maria Smits uit hoe hun ecologische werkwijze is verankerd in hun dagelijkse praktijk. Zo werken ze met specifieke certificeringen zoals Kleurkeur Groen en Kleurkeur Blauw, die staan voor ecologisch berm- en oeverbeheer. Dit betekent dat ze bij het beheren van deze gebieden altijd rekening houden met ecologische waarden en de biodiversiteit proberen te versterken. Maria Smits: “We passen onze werkzaamheden aan op basis van gedetailleerde ecologische werkprotocollen, zodat we bijvoorbeeld tijdens het maaien gebieden met beschermde soorten sparen en invasieve exoten beheersen.” Voorbeelden hiervan zijn het beschermen van dassenburchten en het vermijden van locaties met invasieve soorten zoals de Japanse duizendknoop om verspreiding te voorkomen.

Een ander aspect van hun werkwijze is het inzetten van veldchecks voorafgaand aan de werkzaamheden. Hierbij wordt gebruik gemaakt van geavanceerde systemen zoals de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF), waarmee in real-time kan worden geverifieerd of er beschermde soorten aanwezig zijn. “Deze veldchecks helpen onze machinisten om de biodiversiteit te respecteren en op een natuurvriendelijke manier te werken, zelfs bij grootschalige projecten,” vertelt Maria Smits.

Maria Smits benadrukt dat het bedrijf actief werkt aan natuurontwikkeling binnen de kaders van de afspraken met Rijkswaterstaat. Dit gebeurt bijvoorbeeld door gefaseerd onderhoud en het implementeren van verschralingsbeheer, wat de biodiversiteit in de uiterwaarden stimuleert. “We proberen zoveel mogelijk de natuurlijke dynamiek van het rivierenlandschap te benutten, zodat we een robuuste en ecologisch waardevolle omgeving kunnen creëren,” zegt ze.

Tot slot vertelt Maria Smits over de samenwerking met de HAS Green Academy om de biodiversiteit te monitoren en te verbeteren. Deze samenwerking is een onderdeel van hun bredere inzet op kennisdeling en het versterken van de betrokkenheid van stakeholders in het gebied. “Door de handen ineen te slaan met de HAS Green Academy en hun studenten, kunnen we continu leren en verbeteren. Het is een integraal onderdeel van ons contract met Rijkswaterstaat dat we deze verbindingen aangaan - en het brengt ons een hoop,” zegt Maria Smits.

Presentatie Maria Smits

HAS Green academy: Data-analyse en biodiversiteitskansen

Wouter Thijs van de HAS Green Academy ging in zijn presentatie wat dieper in op de samenwerking met Aannemersbedrijf Smits binnen het project Maaskracht en de rol van hun studenten en onderwijsprogramma’s in biodiversiteitsherstel. “Onze studenten werken aan praktijkgerichte opdrachten, zoals het in kaart brengen van biodiversiteitskansen binnen de uiterwaarden van de Maas,” legt Wouter Thijs uit. Met behulp van GIS-analyses en andere datatechnieken brachten studenten de groenblauwe dooradering (GBDA) in kaart.

Wouter Thijs geeft aan dat een belangrijk onderdeel van hun aanpak is om studenten te laten werken met zo actueel mogelijke data. In hun analyse van de uiterwaarden gebruiken ze datasets zoals de vegetatielegger van Rijkswaterstaat en specifieke databanken voor GBDA, zoals die van de provincie Gelderland. “Het is voor studenten cruciaal om te leren hoe ze deze bakken met data omzetten in bruikbare inzichten voor natuurbeheer,” zegt Wouter Thijs. “Zo hebben ze bijvoorbeeld de connectiviteit tussen verschillende landschapselementen geanalyseerd, wat essentieel is voor het behoud en de uitbreiding van leefgebieden voor soorten.”

Een opvallend project is de casestudy rond het Oranje Zandoogje, een vlindersoort die dient als graadmeter voor de biodiversiteit in kruidenrijke graslanden en struweel. Studenten onderzochten de habitatbehoeften en connectiviteit tussen landschapselementen, en brachten gebieden in kaart waar verbeteringen mogelijk zijn om de leefgebieden te vergroten. “Het onderzoek levert concrete aanbevelingen die direct toepasbaar zijn in de beheerpraktijk,” laat Wouter Thijs weten.

De HAS richt zich op het opleiden van studenten met praktische en theoretische kennis, waarbij excursies en veldbezoeken worden georganiseerd om de complexiteit van natuurbeheer te laten ervaren. “We willen onze studenten niet alleen laten leren van data, maar ook van de realiteit in het veld,” zegt Wouter Thijs. Deze praktijkgerichte aanpak draagt volgens hem bij aan de kwaliteit van het natuurbeheer en biedt bedrijven en organisaties waardevolle inzichten en oplossingen.

Presentatie Wouter Thijs

Samenwerken aan natuurbeheer en biodiversiteitsherstel

Maria Smits en Wouter Thijs benadrukten beiden het belang van samenwerking en kennisdeling binnen het werkveld. “Om data goed te kunnen gebruiken, is het belangrijk om samen te werken met kennisinstellingen zoals de HAS Green Academy,” zegt Maria Smits. De combinatie van praktijkervaring en wetenschappelijke kennis helpt om effectief te werken aan ecologisch en duurzaam natuurbeheer en daarmee biodiversiteitsherstel.