Eén groen lint van Veluwe tot en met Utrechtse Heuvelrug

Op lokaal niveau zetten gemeenten en regionale initiatieven zich in om groenblauwe dooradering te realiseren. Niet alleen in het buitengebied, maar ook bij de burger in de tuin. Om zo een groen lint door het landschap te creëren, goed voor dieren, insecten én mensen. Tijdens de deelsessie ‘Gemeenten aan de slag met landschapselementen’ op de bijeenkomst ‘landschapselementen voor biodiversiteitsherstel’, lichten de gemeente Wageningen en het initiatief Heuvelrugtuinen toe hoe zij bijdragen aan de ontwikkeling van dit groene lint.

Ecologische verbindingszone

Moniek Vesseur, beleidsmedewerker bij de gemeente Wageningen vertelt over de werkzaamheden en de ambities van de gemeente om groenblauwe dooradering in het landelijk gebied te realiseren. In 2020 heeft de gemeente Wageningen een visiedocument voor het buitengebied vastgesteld. Eén van de ambities in dit document is dat ze een ecologische verbindingszone tussen de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug willen creëren. Dit is een project van de lange adem. Een groot knelpunt is namelijk dat de gemeente weinig grond in het buitengebied bezit. Ze zijn dus afhankelijk van andere partijen om hun doelen te realiseren. 

Heuvelrugtuin

Een partij die ertoe in staat is om bij te dragen aan het vergroenen van onder andere het buitengebied rondom Wageningen is de Natuur en Milieufederatie Utrecht. Zij hebben het initiatief tot het project Heuvelrugtuinen genomen. Via dit project worden inwoners betrokken bij natuurinitiatieven in Utrecht. In samenwerking met IVN en Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug ging het project van start met als doel het versterken van de inheemse natuur in de regio. Om als ‘heuvelrugtuin’ te worden aangemerkt, zijn er een aantal criteria: een heuvelrugtuin is ten minste 60% groen, biedt beschutting aan vogels en insecten, er wordt getuinierd zonder pesticiden en de tuin bevat planten die passen bij het natuurgebied. Het hebben van een heuvelrugtuin komt biodiversiteit ten goede, verlaagt hittestress en stimuleert insectenleven.

Inheemse planten makkelijk verkrijgbaar

Vanuit de Natuur en Milieufederatie Utrecht probeert Alies van den Berg, projectleider Heuvelrugtuinen, op allerlei verschillende manieren om deze tuinen toegankelijk te maken voor tuinbezitters. Eén van de grootste drempels was het feit dat er weinig inheemse planten beschikbaar waren. Samen met een grote kwekerij hebben ze de verkoop van inheemse planten gestimuleerd, en ervoor gezorgd dat inheemse plantensoorten makkelijk verkrijgbaar waren. Daarnaast organiseert de organisatie allerlei activiteiten zoals bewonersavonden, cursussen of plantdagen om burgers te betrekken bij het thema. Inmiddels zijn er tientallen heuvelrugtuinen te vinden: een lappendeken die van Hilversum tot Culemborg reikt.

Landschapsfonds

De gemeente Wageningen en het initiatief Heuvelrugtuinen geven beiden aan dat het thema biodiversiteit op dit moment erg leeft. Voor de gemeente Wageningen opent dit deuren omdat partijen en bewoners zich aangetrokken voelen om een bijdrage te leveren aan het aan aanplanten van landschapselementen. Zo is de eerste aanvraag al binnengekomen bij Stichting Landschapsfonds Wageningen, een stichting opgericht in 2022 die ervoor wilt zorgen dat er meer verschillende soorten groen in de natuur rond Wageningen wordt aangelegd. Gebiedsontwikkelaars die zonneparken, windenergie initiatieven of andere ontwikkelingen starten in het buitengebied, betalen een deel van de projectkosten aan het fonds. Met dit geld zal het fonds de uitvoering, beheer en onderhoud van landschaps- en biodiversiteitsplannen financieel helpen. Geïnteresseerden, zoals agrariërs, kunnen plannen indienen voor meerjarige financiële ondersteuning voor bijvoorbeeld het realiseren van landschapselementen. Hierbij kan zowel de aanleg gefinancierd worden alsook het meerjarig onderhoud (15-20 jaar).

10% groenblauwe dooradering

Momenteel heeft de gemeente Wageningen een biodiversiteitsplan in de maak waar ook de bebouwde kom in mee wordt genomen. Dit plan focust op landschapselementen die passen bij het landschap en zet in op een brede groene corridor. De gemeente neemt de 10% groenblauwe dooradering van het Aanvalsplan Landschap als goede indicator, maar vult dit aan met onderzoek naar de effecten op (doel)soorten.

Samen met mkb’ers

Vraag is of 10% groenblauwe dooradering op het schaalniveau van de gemeente kan worden gerealiseerd of dat dat eigenlijk op provinciaal niveau zou moeten. En combinatie ligt het meeste voor de hand. Kansen zijn er ook in de samenwerking met lokale mkb’ers. Zij zijn én voelen zich vaak verantwoordelijk voor de omgeving. Door als gemeente met deze partijen in gesprek te gaan over biodiversiteitsherstel geef je hen handelingsperspectief en creëer je als gemeente een olievlekwerking.

Download de presentatie