Updates
Landschapselementen: samen aan de slag met agrariërs en andere grondbeheerders
Landschapselementen dragen bij aan herstel van biodiversiteit, klimaat, waterkwaliteit, rijke landschappen en toekomst voor het buitengebied. Veel ‘wins’ dus. Maar hoe realiseer je draagvlak voor het realiseren van landschapselementen onder boeren? Uit onderzoek onder 22 boeren in Noord-Brabant blijkt dat duidelijke randvoorwaarden en een verdienmodel essentieel zijn.
Het onderzoek is uitgevoerd door Ellen Weerman, lector klimaatrobuuste landschappen aan de HAS Green Academy. In een deelsessie tijdens de kennis-en netwerkbijeenkomst Landschapselementen voor biodiversiteitsherstel, legt ze de opzet en resultaten van het onderzoek uit. In opdracht van verzekeraar a.s.r. real estate hebben studenten van de HAS Green Academy bij 22 boeren met pachtgrond in Noord-Brabant onderzocht wat het draagvlak is voor houtachtige elementen. a.s.r. real estate wil boeren pachtkorting bieden als ze landschapselementen aan gaan planten.
Drie factoren voor meer draagvlak
Het draagvlak lijkt op het eerste gezicht niet groot. Van deze 22 boeren willen slechts 2 boeren aan de slag gaan met het aanplanten van heggen. Er is dus nog veel te doen om draagvlak voor landschapselementen onder boeren te vergroten. Volgens Ellen Weerman zijn er drie factor belangrijk om boeren te enthousiasmeren voor het aanplanten van landschapselementen: kennis, tijd en geld.
Kennis: deel informatie
Boeren zijn nog niet erg bekend met landschapselementen en wat hun functie is voor de biodiversiteit en als ecosysteemdienst. Ook weten ze bijvoorbeeld niet dat er subsidieregelingen zijn voor het aanplanten. De vraag is of onbekend ook onbemind maakt? Boeren willen wel heel graag kennis opdoen, en dan het liefst door keukentafelgesprekken of studiebijeenkomsten. Ga dus de boer op om boeren bewust te maken van de positieve effecten van landschapselementen.
Tijd: neem werk uit handen
Boeren werken vaak veel meer dan 40 uur per week, gemiddeld zo’n 65 uur. Het kost veel extra tijd om je te verdiepen in landschapselementen, subsidies aan te vragen, de aanplant te realiseren en daarna het onderhoud bij te houden. Een boer zit hier tijd-technisch niet op te wachten. Het is dus belangrijk om hier werk uit handen te nemen van de boer. Dit kan bijvoorbeeld door adviseurs gedaan worden. Zorg dat er een totaalpakket aangeleverd wordt van aanleg, onderhoud en tegemoetkoming van inkomstenderving.
Geld: realiseer een verdienmodel
Een belangrijk aandachtspunt is de inkomstenderving door de aanplant van landschapselementen. Boeren willen graag hun grond zo goed mogelijk benutten voor de productie van gewassen. Zorg dus dat er een goed verdienmodel voor de boer wordt gerealiseerd.
Eenduidige definities en coherente wetgeving
Wilco Brouwer de Koning, is melkveehouder in Heiloo (NH), actief in weidevogelbeheer en bestuurder van de LTO vakgroep melkveehouderij. Hij herkent de resultaten van het onderzoek en houdt een pleidooi om goed te kijken welke landschapselementen bij een omgeving passen. Ook pleit hij voor de noodzaak van eenduidige definities en coherente wetgeving, ook binnen het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB).
Lange termijn borging als grootste knelpunt
Boeren willen graag juridische zekerheid, stelt Wilco. Dat betekent dat wetgeving ook op lange termijn geborgd moet worden. Boeren zijn nu bang dat de bufferstroken in het nieuwe GLB over een aantal jaar als natuur worden gezien. De gronden naast deze bufferstroken krijgen dan mogelijk weer te maken met nieuwe wetgeving. Andere aanwezige boeren in de zaal zijn het hier grondig mee eens. Lange termijn borging is volgens hen het grote knelpunt waarom boeren niet mee willen doen met het aanplanten van landschapselementen. De grond waarop de landschapselementen staan, moet landbouwgrond blijven. Anders zorgt dit voor veel waardeverlies voor de boer.
Meer focus op baten
Andere deelnemers in de zaal roepen juist op om meer in te zetten op de baten van landschapselementen voor boeren. De focus ligt volgens hen nog te veel op wat het een ondernemer kost in geld en tijd. Wilco roept op om agrarisch ondernemers meer uit te dagen om aan de slag te gaan met landschapselementen. Een beloning per nest bij weidevogelbeheer stimuleert boeren volgens hem meer tot extra maatregelen voor bescherming. Soortgelijke financiële stimulansen op het gebied van landschapselementen kunnen boeren stimuleren om de eerste stappen te gaan zetten.
Nieuw onderzoek
Het onderzoek naar draagvlak onder boeren wordt de komende weken afgerond, maar er wordt nu al gekeken naar een vervolg. Mogelijke onderzoeksrichtingen hierin zijn: wat is nu het productieverlies bij aanplant van landschapselement, hoe kunnen we het verdienmodel beter uitwerken, interviewen van boeren die wel landschapselementen hebben aangeplant. Heb je interesse om mee te werken aan dit onderzoek, neem dan contact op met Ellen Weerman (e.weerman@has.nl).
