skip-to-main-content
zoeken
zoeken
Monitoring Toggle
Algemeen Tools & Documenten Beleid Praktijkvoorbeelden
Algemeen Tools & Documenten Beleid Praktijkvoorbeelden

Tools voor monitoring

Monitoren kan op 3 manieren: 

  1. Monitoren van condities --> hoe gaat het met de abiotiek, inrichting en beheer van mijn gebied?
  2. Monitoren van soorten --> hoe gaat het met de hoeveelheid en diversiteit aan soorten in mijn gebied?
  3. Monitoren van inzet --> heb ik biodiversiteit voldoende verankerd in mijn beleid, organisatie en uitvoering? Wat voor maatregelen neem ik?

Hieronder vind je voor alle drie de elementen tools en kennis die je kunnen helpen bij monitoring. 

Monitoren van condities

Het monitoren van condities voor biodiversiteit is essentieel om de gezondheid van onze ecosystemen te begrijpen en te behouden. Dit helpt ons om de juiste maatregelen te nemen om habitats te beschermen en te herstellen, en om de biodiversiteit te bevorderen. Op deze pagina vind je verschillende kaarten, tools en meetmethodieken die helpen om condities in beeld te brengen en te monitoren.

toggle

KringloopWijzer

  • Doelgroep: Melkveehouders
  • Doel: In kaart brengen kansen zuivelproductie op basis van efficiënte mineralenbenutting

De KringloopWijzer is ontwikkeld voor de melkveehouder, en geeft een duidelijk beeld hoe goed het bedrijf bezig is met het milieu. Na het uitvoeren van de analyse kan je zien waar er nog winst valt te halen op het benutten van mineralen. Dit kan bijvoorbeeld zorgen voor een hogere gasopbrengst, minder mestafvoer en minder ruwvoeraankoop of kunstmestaankoop. Voor elk bedrijf is er wat te winnen!

Waterkwaliteitsportaal

  • Doelgroep: Overheden
  • Doel: In beeld brengen van de Nederlandse waterkwaliteit

Op het Waterkwaliteitsportaal vind je allerlei informatie over de kwaliteit van het Nederlandse water. Zo kun je er vinden hoe het ervoor staat met het oppervlaktewater, om dit te meten worden er jaarlijks allerlei chemische en biologische gegevens van de oppervlaktewaterkwaliteit opgevraagd bij de waterschappen en Rijkswaterstaat. 

Naar het portaal

The cool Farm Tool 

  • Doelgroep: Landbouwers en voedselproducenten
  • Doel: Meten en verminderen van milieueffecten

De Cool Farm Tool is een online tool die landbouwers en voedselproducenten helpt bij het meten en verminderen van de milieueffecten van hun activiteiten. Het biedt een vaste werkwijze om de koolstofvoetafdruk van landbouwpraktijken te meten en geeft suggesties voor het verminderen van broeikasgasemissies en het verbeteren van de duurzaamheid. 

Ga naar de website (Let op, Engelstalig)

Atlas natuurlijk kapitaal en Atlas leefomgeving

  • Doelgroep: Overheden
  • Doel: In beeld brengen condities en kansen ontwikkelingen in de openbare ruimte

De Atlas Natuurlijk Kapitaal ontwikkeld door het RIVM heeft allerlei openbare kaarten van Nederland met condities die zich richten op natuurlijke hulpbronnen en ecosysteemdiensten die de natuur biedt, zoals water, bodem, biodiversiteit en groen. 

Bodemdata

  • Doelgroep: Overheden, terreinbeheerders en agrariërs
  • Doel: inzicht in de samenstelling van de bodem

Op de website van bodemdata.nl vind je allerlei bodemkaarten die informatie geven over verschillende bodemcondities en eigenschappen op specifieke locaties. Zo kun je bijvoorbeeld een nulmeting doen, of kijken hoe het ervoor staat in een bepaald gebied. De kaarten geven inzicht in onder andere het bodemtype, de bodemtextuur, de bodemvruchtbaarheid, pH-waarde, de waterhuishouding, en de bodemdiepte.

Ga naar de website

Meetnetten RIVM

  • Doelgroep: overheden
  • Doel: In kaart brengen stand van zaken condities in Nederland, ten opzichte van beleidsdoelstellingen

Steenbreekatlas

De Steenbreek – IVN Atlas is een interactief dashboard met kaarten over de mate van verstening en groen, in tuinen en openbare ruimte. Deze atlas is tot stand gekomen in samenwerking met Cobra Groeninzicht, als hulpmiddel in de vergroeningsopgave van gemeenten die zijn aangesloten bij Stichting Steenbreek. 

Naar de atlas

Monitoren van soorten

Door gegevens te verzamelen over waar, en hoeveel en welke soorten er zijn, kunnen we de gezondheid van natuurgebieden in de gaten houden en problemen snel herkennen. Deze informatie helpt bij het nemen van maatregelen om soorten te beschermen. Op deze pagina vind je verschillende methoden en tools om de soorten in een gebied in kaart te brengen.

toggle

Netwerk Ecologische Monitoring (NEM)

  • Doelgroep: Overheden en soortenorganisaties
  • Doel: Data en trends soorten in kaart brengen, bieden van monitoringsmethodieken

Het Nationaal Meetnet Flora en Fauna (NEM) omvat momenteel 15 meetprogramma's, waarbij elk programma één of meerdere soorten of complete soortgroepen volgt. Jaarlijks worden nieuwe meetgegevens omgezet in indexcijfers en trends, en worden kaarten van de verspreiding van de soorten binnen Nederland gemaakt, gepubliceerd op het Compendium voor de Leefomgeving. 

Voor meer informatie, bezoek de website

 

Nationale Flora en Fauna Databank (NDFF)

De NDFF bundelt, uniformeert en valideert natuurgegevens in Nederland. De gegevens brengen in beeld wat er bekend is over de verspreiding van planten- en diersoorten. De NDFF bevat ruim 200 miljoen waarnemingen.

Naar de databank

 

De Nectarindex

  • Doelgroep: Overheden, agrariërs en vrijwilligers
  • Doel: In kaart brengen soortendiversiteit van bermen

De Nectarindex is een handige methode om te bepalen in welke mate een berm of grasland bijdraagt aan het behoud van insecten, vlinders en inheemse planten. De Nectarindex wordt nu landelijk ingezet door organisaties om bermbeheer te monitoren en verbeteren. 

De oeverindex

  • Doelgroep: Overheden, agrariërs en vrijwilligers
  • Doel: In kaart brengen soortendiversiteit oevers

De Oeverindex is een methode voor het monitoren van de waarde van oevers voor kenmerkende oeverplanten en insectenfauna. Met de Oeverindex willen FLORON en de Vlinderstichting bereiken dat beheerders en burgers weten hoe het met oevers is gesteld, en wat ze daar eventueel aan kunnen verbeteren.

GAIA biodiversity yardstick

  • Doelgroep: Agrariërs
  • Doel: In kaart brengen biodiversiteit op percelen ten opzichte van normwaarden

De GAIA-biodiversiteitsmaatstaf is een tool die boeren kunnen gebruiken om de biodiversiteit op hun landbouwbedrijf te meten en te vergelijken met normwaarden. Door het beantwoorden van vragen krijgen boeren scores voor de biodiversiteitsthema's en hun positieve effect op flora en fauna. 

Ga naar de website

Monitoren van inzet (KPI's)

Aan de hand van Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s) kunnen organisaties hun inzet voor biodiversiteitsherstel sturen en monitoren. Het gaat hierbij niet om soortenaantallen, maar juist om het creëren van de juiste omstandigheden zodat de soorten kunnen voorkomen. De transitie naar biodiversiteitsherstel vereist namelijk niet alleen maatregelen in de uitvoering (aanleg van groenblauwe elementen) maar bijvoorbeeld ook integratie van doelstellingen in het beleid. KPI’s zijn ervoor om juist deze aspecten in kaart te brengen. Hiermee geeft de KPI-systematiek duidelijke handvatten aan grondgebruikers en beheerders om de inzet voor biodiversiteit te monitoren en te sturen. Er zijn inmiddels KPI’s ontwikkeld voor de openbare ruimte, melkveehouderij, akkerbouw, kringlooplandbouw en voor de waterschappen.  asset_image

toggle

KPI’s openbare ruimte

  • Doelgroep: Gemeenten en terreinbeheerders openbare ruimte
  • Doel: In kaart brengen van inzet en prestaties voor biodiversiteit op basis van indicatoren in beleid en uitvoering

Organisaties die werkzaam zijn in de openbare ruimte, kunnen veel prestaties leveren voor biodiversiteitsherstel. Daarom heeft Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel samen met experts een KPI-systematiek voor de openbare ruimte ontwikkeld. Deze KPI’s zijn door Rijkswaterstaat, gemeente Hoeksche Waard, gemeente Delft, RoyalHasKoning en aannemersbedrijf MJ Smits in de praktijk getoetst. 

Raamwerk Biodiversiteit van de Waterschappen

  • Doelgroep: Waterschappen
  • Doel: In kaart brengen van inzet en prestaties voor biodiversiteit op basis van indicatoren in beleid en uitvoering

Het Raamwerk Biodiversiteit is ontwikkeld door de Unie van Waterschappen in samenwerking met Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel, Naturalis, NIOO en Schuttelaar & Partners. Het Raamwerk Biodiversiteit biedt de waterschappen een richtlijn voor biodiversiteitsherstel. Binnen het raamwerk worden hiertoe indicatoren gericht op beleid, maatregelen en effect samengevat. Dit betekent dat het raamwerk deels stoelt op bestaande (effect)monitoring, zoals dat voor de KRW, en deels indicatoren omvat die prestaties om biodiversiteit te verbeteren inzichtelijk maken.

Biodiversiteitsmonitor Melkveehouderij

  • Doelgroep: Melkveehouders
  • Doel: In kaart brengen van inzet en prestaties voor biodiversiteit in de landbouw op basis van doelsturing

De BMM heeft als doel de biodiversiteitsprestaties van melkveehouders op een eenduidige manier vast te leggen, zodat melkveehouders ook beloont kunnen worden voor hun inzet. De BMM is gebaseerd op 4 pijlers: functionele agrobiodiversiteit, landschappelijke diversiteit, diversiteit van soorten en regionale biodiversiteit. 

Biodiversiteitsmonitor Akkerbouw

  • Doelgroep: Akkerbouwers
  • Doel: In kaart brengen van inzet en prestaties voor biodiversiteit in de landbouw op basis van doelsturing

Door het eenduidig meten van biodiversiteitsprestaties maakt de BMA het voor overheden, banken en andere partijen mogelijk om akkerbouwers (financieel) te belonen voor hun inzet op het gebied van biodiversiteitsherstel. Daarnaast geeft de BMA handelingsperspectief voor de akkerbouwer om bij te dragen aan het herstellen van de biodiversiteit op zijn eigen bedrijf.

KPI’s Kringlooplandbouw

  • Doelgroep: Agrariërs
  • Doel: In kaart brengen van inzet en prestaties voor biodiversiteit in de landbouw op basis van doelsturing

De KPI’s voor de Kringlooplandbouw hebben als doel om een gemeenschappelijke duurzaamheidstaal te ontwikkelen gebaseerd op bestaande initiatieven in publiek private samenwerkingen. De basis is een set van meerdere Kritische Prestatie Indicatoren, die samen een maatlat vormen die stuurt op duurzaamheidsdoelen ten aanzien van bodem, water, klimaat, biodiversiteit en dierenwelzijn.