Regeneratieve landbouw en KPI-sturing centraal tijdens werkbezoek in Nagele

Op donderdag 6 maart organiseerde het Deltaplan Biodiversiteit een werkbezoek bij het akkerbouwbedrijf van de familie Kaat in Schokland, Nagele. A Tijdens deze bijeenkomst werden de aanwezigen meegenomen in twee inspirerende initiatieven uit Flevoland: het project Regeneratief Schokland door Jasper Wolfswinkel (Het Flevo-landschap) en doelgerichte KPI-sturing in de akkerbouw door Wim Stegeman van BoerenNatuur Flevoland.

Samenwerken aan regeneratieve landbouw

Sinds 2022 werken Stichting Het Flevo-landschap en zeven pachters samen aan regeneratieve landbouw in een gebied van 200 hectare in eigendom van het Flevo-landschap. Centraal staat het herstellen van de bodem en het bodemleven door gebruik te maken van natuurlijke processen zoals begrazing door vee, het stimuleren van schimmels en aandacht voor het macro- en microbodemleven. Kernvragen tijdens de bijeenkomst waren hoe samenwerking vorm krijgt tussen boeren en terreinbeheerders, wat andere regio’s van Schokland kunnen leren, en onder welke randvoorwaarden regeneratieve landbouw kansrijk kan worden opgeschaald.

Bijzonder is dat het project uitgaat van vertrouwen en partnerschap tussen boeren en terreinbeheerders. Bijzonder aan het project zijn ook de zakelijke afspraken. Insteek is om te komen tot winst per hectare (i.p.v. maximale opbrengst per hectare). Flevo-landschap biedt boeren een vijfjarig contract, deelt kosten van advies, en geeft vrijheid binnen de afgesproken uitgangspunten. De pachtprijs is beperkt tot 400 euro/hectare (waar 1700 euro gangbaar is). Er wordt gewerkt met een open boekhouding. Als boeren geen winst maken, betalen zij geen pacht.  T.a.v. biodiversiteit heeft het project al geleid tot veelbelovende eerste resultaten in 2024, waaronder een aantoonbare toename van bodemleven en insecten, zoals loopkevers en geleedpotigen.

Meer informatie

Doelgericht verduurzamen met KPI’s in Flevoland

In het tweede deel van de bijeenkomst gaf Wim Stegeman (BoerenNatuur Flevoland) een toelichting op de KPI-gebiedspilot Akkerbouw, waarin gewerkt wordt met het  KPI-K-systematiek. Onder begeleiding van BoerenNatuur Flevoland worden voor vijftien individuele akkerbouwbedrijven specifieke duurzaamheidsdoelen inzichtelijk gemaakt via een concrete set aan KPI’s. Deze aanpak, waarin gestuurd wordt op doelen in plaats van maatregelen, geeft boeren meer ruimte voor eigen vakmanschap en draagt tegelijkertijd bij aan duidelijke en breed gedragen duurzaamheidsresultaten op gebiedsniveau. Belangrijk uitgangspunt is dat de deelnemende akkerbouwers ongeveer een afspiegeling zijn van de akkerbouwers in Flevoland.

 Boeren, ketenpartners en overheden werken hierin nauw samen om KPI’s te formuleren die aansluiten bij lokale uitdagingen. In Flevoland gaat het bijvoorbeeld om thema’s als bodemkwaliteit, klimaatmitigatie en -adaptatie, waterbeheer en plantgezondheid. Daarbij bleek echter ook dat niet elke uitdaging even gemakkelijk naar concrete KPI’s te vertalen is; onderwerpen zoals bodemdaling of wateroverlast zijn lastig meetbaar te maken. Ook verdienen thema’s als bodemstructuur, bodemleven en het sociaal-economisch welzijn van boeren extra aandacht binnen de KPI-systematiek. Wim benadrukte het belang van heldere doelen en een breed draagvlak onder boeren, ketenpartijen en overheden. Hoewel niet iedere uitdaging eenvoudig meetbaar te maken is, biedt de KPI-systematiek veel potentie voor integrale verduurzaming van landbouwbedrijven. Beloning en waardering voor boeren zijn hierbij essentieel voor het slagen van de aanpak, die potentieel ook landelijk toepasbaar is.

De bijeenkomst leverde waardevolle inzichten op in hoe lokale samenwerking, vertrouwen en doelgerichte sturing kunnen leiden tot concrete stappen richting biodiversiteitsherstel en duurzaamheidsdoelen.