Biodiversiteit Op Je Bord: Restaurants en producenten verduurzamen samen de voedselketen

Biodiversiteit op je Bord (BOJB) is een initiatief van Dutch Cuisine dat niet alleen streeft naar meer biodiversiteit in de landbouw, maar ook op onze menukaarten. Katja Zweerus (Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel), sprak met Victor de Lange, betrokken bij BOJB via Dutch Cuisine, over dit veelbelovende project dat onder andere in samenwerking met het Deltaplan Biodiversiteitsherstel is opgezet. In dit interview vertelt Victor de Lange over de achterliggende visie, de betrokken partijen, de uitdagingen van BOJB én natuurlijk de successen. 

Onlangs verscheen er een nieuwe video over Biodiversiteit op je Bord met toelichting over het concept en inspirerende voorbeelden.  
bekijk de video 

Wat is Biodiversiteit op je Bord? 

Biodiversiteit op je Bord is een programma van Dutch Cuisine, een beweging die duurzame, seizoensgebonden en gezonde Nederlandse gerechten in de horeca promoot. BOJB is ontwikkeld door Bas Cloo, medeoprichter van Dutch Cuisine, en Victor de Lange zelf, in samenwerking met onder andere het Ministerie van LVVN, Schuttelaar & Partners en Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel. Het idee is ontstaan vanuit de wens om boeren en vissers een duurzaam verdienmodel te bieden, door de vraag naar biodiversiteitsvriendelijke producten te stimuleren. 

“Het doel van BOJB is om boeren en vissers een steuntje in de rug te geven door meer vraag te creëren naar hun producten,” legt Victor de Lange uit. “Veel boeren zijn al bezig met duurzame productie, maar de vraag is vaak onderbelicht. Wij willen met dit programma helpen om die vraag te vergroten, vooral via de horeca en cateraars.” 

Een puntensysteem 

Een van de belangrijkste pijlers van Biodiversiteit op je Bord is een borgingssysteem waar deelnemende horecaondernemers of groothandels aan moeten voldoen. Zo moet een deel van de menukaart biodiversiteitsvriendelijk zijn. Dit gebeurt aan de hand van een puntensysteem dat gebaseerd is op onder andere keurmerken die door Milieu Centraal als goed zijn beoordeeld en door onder andere het WNF zijn doorgelicht op hun impact op biodiversiteit. 

“Elk gerecht moet minimaal vijf punten halen om als biodiversiteitsvriendelijk te worden beschouwd,” vertelt Victor. “Keurmerken zoals Demeter en On the way to Planet Proof geven punten, waarbij Demeter het hoogst scoort. Een gerecht met Demeter-gecertificeerde boerenkool in de hoofdrol scoort direct vijf punten, en een gerecht met vis dat het ASC-keurmerk draagt kan vier punten krijgen. Dan moeten er nog één punt komen van andere ingrediënten.” Daarnaast vertelt hij dat een volledig vegetarisch gerecht sowieso drie punten scoort, en een veganistisch gerecht vier.  

Daarnaast zijn er no-go producten, zoals vissoorten op de rode lijst van de Viswijzer en rundvlees uit Latijns-Amerika, waarvoor bewijzen nodig zijn dat ze niet bijdragen aan ontbossing. “We hebben ook gekeken naar de impact van producten die verder weg worden geproduceerd. Nederlandse producten kunnen vaak meer punten scoren dan producten uit verre werelddelen,” licht Victor toe. 

Wederzijdse voordelen 

Voor partijen die meedoen, biedt Biodiversiteit op je Bord concrete voordelen. Het programma helpt niet alleen om duurzamer te ondernemen, maar biedt ook kansen om je als restaurant of cateringbedrijf te onderscheiden. Bovendien krijgen horecabedrijven toegang tot een netwerk van duurzame producenten. 

Victor de Lange: “We zijn nu sinds een jaar bezig met koplopertrajecten in Noord-Holland, Overijssel en Utrecht, samen met horecagroothandels. Hier werken we al met veertig koplopers, waaronder de restaurants van Artis en het Scheepvaartmuseum in Amsterdam, en Ratatouille in Haarlem. Het netwerk dat we vanuit BOJB meebrengen is heel waardevol voor partijen en het werken met biodiversiteitsvriendelijke producten spreekt klanten aan.” Andersom zit de ‘win’ voor BOJB hem volgens Victor de Lange in het feit dat deelnemende partijen gaan nadenken over hun eigen werkwijze: “Deze bedrijven passen hun menukaarten en inkoopprocessen aan om te voldoen aan de criteria van BOJB – en dat draagt bij aan verduurzaming van de voedselketen.” 

Succesverhalen 

Een van de succesverhalen die Victor de Lange tijdens het gesprek deelt, is de samenwerking tussen natuurboerderij KipEigen en het Scheepvaartmuseum. De twee boerinnen produceren eieren van kippen die scharrelen in de boomgaard, een zeer biodiversiteitsvriendelijke manier van produceren. Dankzij het netwerk van BOJB is het Scheepvaartmuseum nu een afnemer van deze eieren. 

“Het Scheepvaartmuseum was al lid van Dutch Cuisine, dus de match was snel gemaakt. Hun groenteleverancier Rungis is naar aanleiding van deze samenwerking nu óók partner geworden van BOJB en enthousiast over biodiversiteitsvriendelijke producten,” vertelt Victor de Lange trots. “Dit voorbeeld laat duidelijk zien hoe BOJB niet alleen boeren en vissers ondersteunt, maar ook groothandels inspireert om biodiversiteit serieus te nemen.” Bovendien motiveren deze ketenpartijen elkaar: “Rungis levert ook aan de Hortus in Amsterdam, dat nu ook deelnemer is geworden van het koplopertraject van BOJB.”

Uitdagingen in de uitrol 

Hoewel Biodiversiteit op je Bord mooie resultaten boekt, zijn er ook uitdagingen, vooral op het gebied van capaciteit en financiering. “We hebben subsidies ontvangen van het Ministerie van LVVN voor het backoffice van BOJB, en daar zijn we heel blij mee, maar dat ging om de helft van het gevraagde bedrag. Dit beperkt ons in wat we kunnen doen,” legt Victor de Lange uit. 

Daarnaast stuiten ze soms op praktische obstakels. Het organiseren van de hele keten, van producent tot horecagroothandel, kan uitdagend zijn. Victor de Lange: “Sommige producten zijn bijvoorbeeld moeilijker te verwerken voor groothandels, zoals van kleinere, niet-gecertificeerde producenten. Die produceren wel biodiversiteitsvriendelijk, maar kunnen niet altijd aan de grootschalige eisen van groothandels voldoen.” 

Blik vooruit 

Ondanks de uitdagingen ziet Victor de Lange veel kansen voor de toekomst van Biodiversiteit op je Bord. Een belangrijke stap is het uitbreiden van de koplopertrajecten naar Zuid-Holland, waarvoor al een subsidieaanvraag is ingediend. Daarnaast werkt BOJB aan een pilot voor een vogelvriendelijke rundvleesketen. 

Victor benadrukt ook het belang van het verder integreren van BOJB in de horeca-opleidingen. “We hebben contacten gelegd met koksopleidingen in Amsterdam, waar BOJB mogelijk centraal komt te staan tijdens het 750-jarig jubileum van de stad. Daarnaast willen we BOJB integreren in de cursussen van de Stichting Vakopleiding Horeca, waar we al gecertificeerde duurzame horecatrainingen aanbieden.” 

BOJB laat zien dat duurzame voedselproductie en biodiversiteit hand in hand kunnen gaan. Met de juiste partnerschappen en innovaties kan de horeca een belangrijke rol spelen in het herstellen van biodiversiteit, en daarmee een waardevolle bijdrage leveren aan een duurzamere toekomst.