Aan de slag met Basiskwaliteit Natuur - Terugblik bijeenkomst 29 mei

Op woensdagmiddag 29 mei 2024 organiseerden Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel en het Ministerie van LNV de bijeenkomst 'Aan de slag met Basiskwaliteit Natuur'. Ruim 200 deelnemers kwamen samen in het Akoesticum in Ede om kennis én praktijkervaringen te delen over Basiskwaliteit Natuur. De middag begon plenair met interessante verhalen vanuit, en vragen aan het Ministerie van LNV, Vogelbescherming Nederland, Naturalis en het Deltaplan. 

Opening 

Ronald Hiel, directeur Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel en dagvoorzitter, en Franc van der Steen, Ministerie van LNV, openden de bijeenkomst ‘Aan de slag met Basiskwaliteit Natuur’. In de zaal zaten ambtenaren, experts en vele andere belanghebbenden vanuit heel Nederland die niet alleen iets wilden leren over Basiskwaliteit Natuur – maar er ook werk van maken.  

Franc van der Steen, Ministerie van LNV, liet de dag openen door een zingende merel te laten horen. “Daar word ik vrolijk van. Je wil niet dat dit geluid een geluid van het verleden wordt. En zo zit dat ook met Basiskwaliteit Natuur, je wil dat deze natuur blijft.” Hij benadrukte de urgentie van BKN vanwege de afname van algemene soorten: “Als mens zijn wij verbonden met de natuur en afhankelijk van de natuur. Als wij onze natuur verbeteren levert dit ook weer ecosysteemdiensten voor ons op. Denk aan waterberging, een goede bodemkwaliteit en luchtkwaliteit."

De minister wil Basiskwaliteit Natuur in het hele land realiseren juist omdat dit de basis is van een gezonde leefomgeving voor mens, plant en dier. Door het realiseren van een Basiskwaliteit Natuur in het landelijk en stedelijk gebied, neem je ook de drukfactoren op de natuurgebieden weg. Basiskwaliteit Natuur geldt dus voor heel Nederland. We kunnen nu aan de slag door te doen, leren en beter doen. Franc van der Steen bedankte ook de ‘founding fathers’, de initiators van Basiskwaliteit Natuur, te weten Robert Kwak en Anton Stortelder.  

Vogelbescherming Nederland en Naturalis aan het woord 

Harry Meesters van Vogelbescherming Nederland en Koos Biesmeijer van Naturalis spraken over de noodzaak van Basiskwaliteit Natuur. Beiden zijn ook auteur van het kennisdocument Basiskwaliteit Natuur. Harry Meesters vertelt hoe het begrip Basiskwaliteit Natuur met een artikel van de Vogelbescherming in de Levende Natuur een vogelvlucht nam. Maar eigenlijk is het begrip Basiskwaliteit Natuur niets nieuws. In 1995 kwam de Raad van Natuur al met de oproep voor een minimumniveau voor algemene natuurkwaliteit.

Toen al werd gerealiseerd dat onze natuurkwaliteit onder het basisniveau was weggezakt en dat algemene soorten aan het afnemen waren. “Een realisatie die ik sinds kort heb is dat we midden in de afname zitten. Het is niet langer vijf voor twaalf, maar al vijf over twaalf”, vertelt Harry Meesters. Volgens hem kan het niet langer dat er niet eens meer een basiskwaliteit van bodem, lucht en water is. De nieuwe regering leidt aan natuuramnesie. Dat betekent dat we vergeten welke soorten eigenlijk heel normaal zouden moeten zijn om tegen te komen, omdat deze soorten er dus nu al niet meer zijn. Harry Meesters: “Er móét bewustzijn komen.”

Koos Biesmeijer begon zijn presentatie door de zaal aan te spreken: “Als Harry zegt we gaan aan de slag, dan doelt hij ook op jullie allemaal. Net zoals de mens kan de natuur ook armoede ervaren. Wij lossen dat op door nestkastjes op te hangen en bij te voeren, maar dat is niet genoeg. We zitten met natuurarmoede, dat is erg voor de natuur én voor ons, het gaat iedereen aan.” Volgens Koos Biesmeijer is Basiskwaliteit Natuur de bestrijding van deze natuurarmoede: "Dit kan je doen door de condities (abiotiek, inrichting en beheer) te verbeteren, waardoor soorten terugkomen in het landschap, of nieuwe soorten zich vestigen.”

Hij vertelt dat we niet moeten blijven hangen in nostalgie - het landschap van vroeger -, “dat is met klimaatverandering een zinloos doel”, maar dat we kansen moeten gaan creëren voor biodiversiteit door op de condities te sturen. Condities zijn maakbaar en biodiversiteit is onvoorspelbaar. Maar dat is volgens Koos Biesmeijer juist het leuke van biodiversiteit. “Als biodiversiteit voorspelbaar was zou ik iets anders gaan doen”, grapt hij. “Basiskwaliteit Natuur overal – ik weet zeker dat het gaat lukken, alleen nog niet wanneer”, laat Koos Biesmeijer weten tijdens zijn presentatie. "Maar er zijn al heel veel partijen (ook aanwezig in de zaal) die al aan de slag zijn gegaan en heel goed bezig zijn. Hier kunnen we van leren, en verbeteren."